Даҳ сол қабл дар асоси Шартномаи консессионӣ  миёни Ҳукумати мамлакат ва Ширкати саҳомии “Инновейтив Роуд Солюшнз ЛТД” механизми институтсионалию инноватсионии истифодаи пулакии роҳи автомобилгарди Душанбе-Чанок ҷорӣ гардида буд. 10 соли сипаришуда барои роҳбарият ва кормандони филиали Ширкати зикршуда марҳилаи сабақомӯз, рушду такомул, тавсеаи равобит, ташаккули афкори ҷомеа маҳсуб мешавад.  

Бегуфтугӯ, нигоҳдории босамари роҳҳои мошингард дар баробари бунёди онҳо ҷанбаи муҳим ба шумор меравад. Ин ҳақиқатро дар аксари давлатҳо аллакай пазируфтаанд. Пажӯҳиши агентии «SANTRAL» собит намуд, ки  пас аз се соли таъмиру барқарорсозии роҳи автомобилгард барои нигоҳ надоштани он дар сатҳи зарурӣ 5 маротиба маблағи бештар лозим меояд, баъди 5 сол бошад, барои таъмири он 18 маротиба зиёдтар маблағ лозим мешавад.

-Дар сурате ки ҳамасола барои таъмиру барқарорсозии роҳи автомобилгарди кишвар миллионњо сомонӣ аз буҷети давлат ҷудо мегардад, магар ба беҳдошти вазъ тариқи пулакӣ кардани роҳ зарурат мемонад? - мепурсиданд баъзеҳо.

Дар посухи ин суол мегуфтем ва такрор менамоем, ки айни замон дар мамлакат зиёда аз 32000 километр роҳҳои мошингард мавҷуд аст. Аз ин 14000 километраш дар мувозинаи Вазорати нақлиёт ва коммуникатсия ќарор дошта, боқимонда, ки пештар дар мувозинаи колхозу совхозҳо ва дигар хоҷагиҳо буд, алҳол соњиби муайян надорад. Ва барои нигоҳдории 14000 километр роҳ ҳамасола аз буҷети давлат 30-35 миллион сомонӣ ҷудо мегардад. Агар ин маблағро тақсимбандӣ намоем, пас ба ҳар километри роҳ тақрибан 2,5 ҳазор сомонӣ рост меояд. Табиист, ки бо ин миқдор маблағ беҳдошти вазъи роҳҳо аз имкон берун аст. Имрӯз бо ифтихор метавон гуфт, ки амалӣ гаштани иҷдоми мазкур ба коҳиш ёфтани хароҷоти буҷети давлатӣ, тавсияи равобити тиҷоратї-иқтисодӣ, таъмину нигоҳдории устувори роҳ ва тамдид намудани муҳлати истифодаи он  боис гардид. Матолиби дар ВАО нашршуда аз он шаҳодат медиҳанд, ки дар давоми се соли охир аз ҷониби соҳибназарон, хоса онҳое, ки қаблан аз мавҷудияти филиали Ширкати саҳомии «Инновейтив Роуд Солюшнз ЛТД» дар Ҷумҳурии Тоҷикистон интиқод мекарданд, эътироф гардид, ки бинобар надоштани нигоҳбони масъулиятшиносе чун «IRS» роҳҳои дигаре, ки ба тозагӣ навсозӣ шудаанд, дар муддати кӯтоҳ  рӯ ба вайронӣ оварда, аксарият вазъи ногувор доранд.  Ҳамрадиф бо ин, пешниҳод шуда буд, ки механизми пулакии истифодаи роҳ дар дигар роҳҳои мамлакат  низ мавриди истифода қарор гирад.

Хуб дар хотир дорем, ки  бо мавриди истифода қарор гирифтани механизми институтсионалию инноватсионии истифодаи пулакии роҳи автомобилгарди Душанбе-Чанок як идда пешгӯйӣ карда буданд, ки нархи роҳкиро дар масири мазкур баланд мегардад. Хушбахтона, ин «фолбинӣ»-и онҳо ғалат баромад ва нархи роҳкиро таври қобили мулоҳиза поён рафт. 

Муҳимтар аз ҳама, ҳудуди 800 нафар дар филиали Ширкат фаъолият доранду маҳз ба шарофати меҳнати пурмањсули онњо роњи Душанбе – Чанок мунтазам кушода аст. Ашхоси огоҳ медонанд, ки таъмири куллии роҳ  масрафи зиёд дошта, дар ин замина роҳ пурра аз нав эъмор мешавад. Ҳамрадиф бо роҳандозии фаъолият дар сатҳи хуб ва сифати баланд, аз ҷониби филиали Ширкат ба масъалаи ободонӣ, ки дар навбати аввал ба таъмини бехатарии мусофирону ронандагон рабт дорад,  таваљљуҳи хоса зоҳир шуда истодааст.

Зикр кардан бамаврид аст, ки фаъолияти асосии Ширкат на дар плазаҳои толлингӣ, балки дар худи роҳи мошингард ба роҳ монда шудааст. Ҳамарӯза садњо мутахассисони соҳибтаҷриба – устоҳои роҳ бо кумаки техникаи махсусгардонидашудаи Ширкат ба тозакунӣ, таъмир, ҳамворсозӣ машғул буда, ҳар як ваҷаби роҳро ҳифз мекунанд, то сифати он барои солҳои тӯлонӣ нигоҳ дошта шавад. Ҳар се километри роҳ ба як коргар, ки бо либосҳои зимистонаву тобистона, асбобҳои корӣ, воситаҳои мухобиротӣ (алоқа) таъмин карда шудааст, вобаста гардидааст. Коргарон дар навбати худ муваззаф гардидаанд, то қисмати ба онҳо вогузоштаашонро чун гавҳараки чашм нигоҳубин кунанд. Аз далелу арқоми мављуда метавон хулоса кард, ки таъмиру таљдид дар фаъолияти филиали «IRS» ба раванди муттасил табдил ёфта, далели возењи масъулиятшиносии роҳбарияти он аст. Онҳое, ки тариқи роҳи мавриди назар сафар кардаанд, шоҳиди ҳорланд, ки дар ин мавсим таъмири асосӣ ва ҷории роҳ муташакклиона идома дорад. Ҷоиз ба зикри алоҳида аст, ки дар мавсими имсола ин раванд ба марҳилаи сифатан ворид гардида, то имрӯз бо ин мақсад 30 ҳазор тонна асфалт харҷ шудааст.

Хулосаи ниҳоӣ ин аст, ки маҳз ба шарофати меҳнати пурмаҳсули кормандони «IRS» ҳаракати бехатару муназзами  воситаҳои нақлиёт тариќи роҳи мазкур таъмин буда, зарур ва ногузир, ки ба фаъолияти он баҳои воқеӣ дода шавад.